ابزاهای مالی در طول تاریخ با فراز و نشیب‌های زیادی همراه بوده است،‌از معامله کالا به کالا که امروزی‌ها به آن تهاتر میگویند تا معامله با طلا و نقره و در صده اخیر با پول اعتباری؛ اما وجه اشتراک تمامی این ابزارهای مالی این است که همه آن‌ها فیزیکی بوده و چیزی در خارج در مقابل آن ارزش و قدرت خرید وجود داشته است اما چند وقتی است که در دنیا ابزار مالی جدیدی به اسم ارز دیجیتال مطرح شده است که اعتبار صرف است و ما مقابل خارجی ندارد. بیت کوین را می‌توان مشهورترین و گسترده‌ترین ارز دیجیتالی در دنیا دانست.
 
ازاین‌رو خبرنگار راسخون در مصاحبه‌ای با مهندس محمد حق وردی کارشناس جوان اقتصادی و فعال ارزهای دیجیتال به گفتگو نشسته است.
 
راسخون: لطفاً به زبان ساده برای مخاطبین ما بیت کوین و ارزهای دیجیتال رو تعریف کنید
به‌طورکلی وقتی شما صحبت از پول می‌کنید توسط یک نهاد مانند بانک مرکزی در تمام کشورها چاپ و توزیع می‌شوند و همواره بر روند چاپ و توزیع آن نظارت می‌شود که به اصطلاح این پول‌ها متمرکز هستند زیرا توسط یک بانک مرکزی تجمیع و اداره می‌شوند اما فلسفه وجودی بیت کوین ایجاد یک پول غیرمتمرکز و غیر وابسته به هیچ دولت یا کشور خاص بود و عملاً توسط یک فرد یا یک تیم ناشناس ایجاد شد تا مفهوم کاملاً مردم نهاد، داشته باشد.
 
بیت کوین مفهومی جدید از پول ارائه کرد که هیچ دولت و یا فردی نمی‌تواند موجودی شما را ببیند یا مالیات بابت آن از شما بگیرد، هیچ دادگاهی نمی‌تواند آن را مصادره کند و هیچ بانک مرکزی نمی‌تواند با کسری بودجه اقدام به چاپ بی‌رویه آن و در نهایت بی‌ارزش کردن پول مردم کند.
 
بیت کوین مفهوم جدیدی از مردم‌سالاری اقتصادی است و اکنون که یک دهه از عمر آن می‌گذرد بیشتر از پیش ثابت شده که این پروژه مردم محور موفق بوده است.
 
سایر «رمزارزها» نیز به تبعیت و تقلید از بیت کوین ساخته شده‌اند و خیلی از آن‌ها آمده‌اند تا برخی کاستی‌های بیت کوین را جبران نمایند و حتی برخی از آن‌ها نیز متمرکز هستند یا به عبارتی توسط اشخاص یا شرکت‌های خاصی تولید شده‌اند اما اگر تمام رمز ارزها را کنار هم بگذاریم 40 درصد این بازار را تشکیل می‌دهند ولی بیت کوین به‌تنهایی 60 درصد ارزش کل این بازار را در دست دارد.
 

شیوه کارکرد ارزهای دیجیتال 

راسخون: نحوه کارد کرد این ارزها و سیستم بلاک چین رو مختصراً توضیح بدین.
وقتی صحبت از بلاکچین می‌شود اصلاً نمی‌توان در کنار آن چیزی به‌نام مختصراً را اضافه کرد. بلاکچین یک فناوری و تکنولوژی است که رمز ارزها فقط یکی از کاربردهای آن هست.
 
در دنیای «رمزارزها» بلاکچین در لغت به معنای زنجیره بلاک هایی هست که مشخصات هر تراکنش در آن‌ها ثبت می‌شوند و تأیید تراکنش‌ها توسط ماینرها صورت می‌پذیرد به صورت سلسله وار و زنجیره‌ای هر بلاک به بلاک قبلی خود متصل است و این اتصال زنجیره‌ای موجب می‌شود هیچ تراکنش نادرست و نامعتبری وارد زنجیره نشود.
 
در مورد کارکرد انتقال رمز ارزها نیز برای مثال بارها برای شما پیش‌آمده در پمپ‌بنزین یا مغازه‌ای ساعت 12 شب خواسته‌اید کارت بانکی بکشید و صورت حساب خود را پرداخت کنید اما کارت شما کار نکرده است و منتظر مانده‌اید، علت آن است بانک شما هر شب ساعت 12 تراکنش‌ها را جمع‌آوری کرده و به صورت یکجا در سیستم خود ثبت نهایی می‌کند. اما در بیت کوین و «رمزارزها» هیچ نهاد واسطی نیست که این وظیفه را بر عهده بگیرد و به همین دلیل به معاملات بیت کوین کاربر به کاربر یا peer to peer گفته می‌شود چون کاملاً بی‌واسطه است و در حقیقت تأیید این تراکنش‌ها توسط خود مردم در قالب ماینرها انجام می‌شود.
 

آینده بیت کوین

راسخون: آینده «رمزارزها» قابل پیش‌بینی است و اصلاً چه تحلیلی در مورد آینده آن‌ها دارید؟
من هیچ‌وقت این ادعا رو نمی‌کنم که روزی «رمزارزها» بتوانند جایگاه پول رایج فعلی را بگیرند زیرا هنوز نقص‌های زیادی به رمز ارزها وارد است.برای مثال در حال حاضر بهترین و بزرگ‌ترین رمز ارز دنیا بیت کوین است اما برای یک تراکنش ساده شما باید حداقل نزدیک به 6 یا 7 دقیقه در بهترین حالت معطل شوید یا برای مثال هر بلاک بیت کوین در آرمانی‌ترین حالت 2750 تراکنش را توانسته پردازش نماید و برای ایجاد هر بلاک تقریباً 10 دقیقه زمان لازم است و این به معنای آن است که بیت کوین هیچ‌وقت نمی‌تواند پول رایج و نمره اول جهان مثل دلار شود و اگر قرار باشد روزی یکی از «رمزارزها» به این جایگاه برسد قطعاً آن بیت کوین نیست بلکه رمزارز جدیدی است و با توجه به ارزش بازار فعلی بیت کوین، نزدیک‌ترین رقیب آن که اتریوم است باید ارزش بازارش 7 برابر عدد فعلی شود تا به بیت کوین برسد پس نتیجه می‌گیریم هیچ رمزارزی هم فعلاً توان رقابت با بیت کوین را نخواهد داشت.
 
مسئله بعدی مسئله کارمزد هست. برای مثال برای یک فنجان قهوه 10 دلاری اگر قرار باشد شما بیت کوین پرداخت کنید شاید لازم باشد چیزی حدود 3 دلار کارمزد بدهید و این بیشتر از پیش ثابت می‌کند که بیت کوین برای تراکنش‌های ساده و رایج شدن ساخته نشده است.
 
اما اجازه بدهید از زاویه دیگر نگاه کنیم. چرا حتماً باید به دنبال فراگیر شدن کامل بیت کوین یا گرفتن جایگاه دلار توسط بیت کوین باشیم؟ بیت کوین را باید همان‌طور که هست پذیرفت، برای همان مزایای منحصربه‌فرد دوست‌داشتنی خودش. بیت کوین و «رمزارزها» خیلی جای پیشرفت دارند و اگر عمده‌ترین دلیل استقبال اخیر از رمرارزها را از من بپرسید به نظرم بحث هاوینگ (نصف شدن پاداش بلاک) در بیت کوین مطرح است و سایر «رمزارزها» نیز به تبعیت از رشد طلایه‌دار این بازار یعنی بیت کوین نوسانات مثبت خوبی داشته‌اند.
 
راسخون: مزایای استفاده از «رمزارزها» رو در سیستم اقتصاد ایران چیست؟
اولین مزیت استفاده از «رمزارزها» در داخل کشور به نظرم افزایش هوش مالی و ادراک اقتصادی مردم است مخصوصاً در شرایطی که اقتصاد تحریمی و مقاومتی را شاهد هستیم و همچنین اگر به استخراج ارزهای دیجیتال به چشم یک صنعت دیده شود می‌تواند موجبات ارزآوری و اشتغال‌زایی را به‌طور چشمگیر فراهم نماید.
 
راسخون:  چه راه‌هایی برای جلوگیری از تهدیدهای «رمزارزها» مثل پول شویی وجود دارد؟
قاعدتاً هر تکنولوژی جدیدی با تمام مزایایی که دارد می‌تواند مخاطراتی را نیز به همراه داشته باشد. به نظر من بهترین راه برای جلوگیری از پول شویی، دسترسی ساده‌تر مردم به صرافی‌های قابل‌اعتماد در این زمینه است. وقتی صدور مجوز و قانونمندسازی این صرافی‌ها آسان باشد و علاقه‌مندان این حوزه بتوانند به‌دوراز سخت‌گیری‌ها و بروکراسی‌های اداری اقدام به تأسیس صرافی‌های خصوصی معتبر نمایند آن گاه به راحتی می‌توان 90 درصد تراکنش‌ها را به راحتی رصد و نظارت کرد. البته در نهایت این را هم باید اضافه کنم که پول شویی و فساد را می‌توان کنترل کرد اما ریشه کن خیر.
 

پشتوانه ارزهای دیجیتال 

راسخون: چه چیزی باعث ارزشمند بودن بیت کوین و سایر رمز ارزهاست؟ یا به عبارتی چه پشتوانه‌ای برای این‌گونه از پول وجود دارد؟
به‌طورکلی نمی‌توان گفت فقط یک چیز باعث ارزشمند شدن «رمزارزها» ست بلکه مجموعه‌ای از ویژگی‌های منحصربه‌فرد باعث ارزشمندی آن‌هاست. برای مثال کمیابی و محدود بودن، حفظ ارزش سرمایه در کشورهای با تورم زیاد، کم تورم بودن و غیرقابل‌چاپ بودن هنگام کسری بودجه دولت‌ها، حفظ حریم شخصی و مالی در کشورهایی با قوانین سخت مالی، کارمزدهای بسیار ارزان در تراکنش‌های برون‌مرزی، قابل‌پذیرش بودن در اکثر کشورها و کلی ویژگی مثبت دیگر اشاره کرد.
 
در نهایت اگر از من بپرسید پشتوانه بیت کوین و سایر «رمزارزها» چیست به شما می‌گویم من، شما و تمام کاربرانی که آن‌ها را به رسمیت شناخته‌اند پشتوانه «رمزارزها» هستند و این خود چیز کمی نیست.
 
 البته ناگفته نماند در میان «رمزارزها»، ارزهایی هستند که با پشتوانه‌ی دلار یا طلا نیز ساخته شده‌اند اما اگر بخواهیم بیت کوین و ارزهای مشابه آن را بررسی کنیم یکی از محکم‌ترین پشتوانه‌های دنیا را دارند و آن چیزی است به‌نام اعتماد مردمی.